na ruim drie weken weer samen

Bedankt allemaal!, voor de vele hartelijke en ondersteunende woorden die we de afgelopen drie weken hebben ontvangen. Na een hartkatheterisatie en geslaagde dotterprocedure bij Peter zijn we weer terug in Ciudad Bolivar. Wat gebeurde er de afgelopen drie weken?

Het is ruim 700 km naar Ciudad Bolivar (de stad waar we een tochtje willen boeken naar Angel Falls) en omdat we dat niet in één dag halen stoppen we voor de nacht bij een boerderij. We krijgen toestemming om op het terrein te kamperen en al snel staat er een jongen bij de auto. Zonder iets te zeggen blijft hij naar ons staren en na een minuut of tien vragen we hem binnen. Het duurt even maar dan begint hij te praten. Hij heet Wilson, is veertien jaar en heeft zeven broertjes en een zus. Zijn ouders hebben twee boerenbedrijven en elke dag na school helpt hij zijn ouders. We zien de broertjes langskomen op dezelfde rode crossfietsjes en vragen Wilson naar de fietsen….die krijgen we... van wie, van jullie ouders?, vragen wij……nee joh zegt Wilson lachend… van Chavez. En dan horen we dat alle schoolgaande kinderen op het platteland een fiets krijgen..gratis en voor niets. Je kunt wel raden op wie deze ouders gaan stemmen dit jaar. De volgende morgen zwaaien we hen uit…de zes broertjes..op de rode fietsen.

Peter heeft nu al een keer of drie last gehad van pijn op de borst, uitstralend naar beide bovenarmen en kortademigheid, zomaar….We denken aan de warmte, vermoeidheid maar vooral aan z’n hart. Wanneer we in de stad aankomen rijden we direct naar de eerste hulp afdeling van een groot ziekenhuis. Een zuster neemt ons, na het horen van de woorden pijn op de borst, direct mee naar een arts. De man kijkt Peter (lang, slank en bruinverbrand) aan en begint te lachen…jij, hartklachten…welnee man, je hebt vast maagklachten van het eten hier maar geeft toch opdracht voor het maken van een ECG. Daarna stuurt hij ons met het ECG naar een andere eerste hulpafdeling want de afdeling waar we nu zijn is alleen bedoeld voor militairen en hun familieleden. Daar aangekomen vragen we naar een cardioloog. Pas na heel lang aandringen maken we een paar uur later kennis met cardioloog in opleiding Cecilia Jiménez. We begrijpen van haar dat we in een staatsziekenhuis zijn terecht gekomen en dat er niets “vanzelf” gaat hier. Ze neemt een korte anamnese af en bekijkt het ECG. Ze vertrouwt het niet en wil dat Peter de volgende dag terugkomt voor een holter. (een 24 uurs ECG). We mogen zolang de vrachtwagen neerzetten op het parkeerterrein van het onderhoudspersoneel, vlak naast de eerste hulpafdeling.

De volgende morgen gaan we  op zoek naar een 9 voltbatterij, de holter is wel beschikbaar maar de batterij moeten we zelf kopen. We vinden er uiteindelijk een in een Chinese supermarkt waarvan er veel zijn in Venezuela ( de Chinezen spreken geen woord Spaans, lachen zelden en zie je meestal alleen geld tellend achter de kassa). Nadat de plakkers en het apparaatje op het lichaam van Peter zijn aangebracht laat Cecilia weten dat we vandaag moeten doen alsof het een “gewone” dag is. We bekijken de stad, wandelen langs de brede Orinocorivier( het is nog steeds 40 graden) en slapen in de vrachtwagen op het parkeerterrein. Midden in de nacht maakt Peter mij wakker, hij barst van de pijn en ik schrik me echt rot. Hij rolt door het bed....kan niet stilliggen van de pijn in de zij. Na een uur houdt hij het niet meer uit. Een paar van de op wacht staande militairen brengen Peter (weer) naar de eerste hulpafdeling. De dienstdoende arts heeft het snel gezien, een nierkoliek.. je hebt waarschijnlijk nierstenen en stuurt ons naar een andere kamer. In de kamer staan een paar houten banken waar verschillende patiënten op liggen. Het is chaos…iedereen loopt in en uit en groepjes artsen en verpleegkundigen staan er gezellig te kletsen. We vinden een vrij plekje op een van de banken, een zuster brengt een infuus in maar….infuusvloeistof, dat is er nu even niet. Ik word naar de overkant van de straat gestuurd om een paar zakken infuusvloeistof te kopen en wanneer ik terug kom blijkt er ook geen pijnmedicatie te zijn, of ik dat ook nog even wil gaan kopen. Er wordt een stikbenauwde jongen binnengebracht die ze eerst een uur laten wachten, dan pas krijgt de moeder opdracht om een zuurstofmasker te gaan kopen en daarna oh ja, hij heeft ook medicatie nodig en dat moet ook nog ergens gekocht worden. We zien de vertwijfelde blik in haar ogen ,zo van….ik wil mijn kind helpen maar waar haal ik het geld vandaan. De jongen is inmiddels bijna paars aangelopen, ik sta ernaast en kijk ernaar… mijn handen jeuken.

Het ziekenhuis wordt zwaar beveiligd, dag en nacht lopen er binnen en buiten het gebouw, tientallen gewapende militairen en politieagenten rond. Van iedereen worden bij binnenkomst de tassen gecontroleerd… op wapens.Wanneer de pijn wat is gezakt lopen we samen over straat (met de infuuszak in de hand) naar het andere ziekenhuis. We hebben immers een afspraak bij de cardioloog. Cecilia kijkt bezorgd wanneer ze hoort van de pijn en de pijnmedicatie. De pijn, die stress veroorzaakt, is niet goed voor het hart. De plakkers van de holter zijn er door het zweet afgegaan en de Chinese batterij heeft het maar zes uur volgehouden. Nu moet er een echo van het hart worden gemaakt maar, zo laat Cecilia weten, jullie moeten geduld hebben. We binden de infuuszak met een touwtje aan een raamsponning en na drie uur wachten is er een cardioloog beschikbaar. Na het zien van de echo zet Cecilia Peter in een rolstoel en laat hem direct opnemen op de hartbewaking. Veel buitenlanders zien ze hier niet, die laten zich opnemen in een privékliniek. In Venezuela is het wat de medische zorg betreft alles of niets. Je ligt of in een gratis maar slecht functionerend staatsziekenhuis of in één van de vele schreeuwend dure privéklinieken. Iets ‘ertussenin’ lijkt er niet te zijn. Maar de pijnaanvallen (van de nier) zijn te heftig en de cardiologen maken een adequate indruk….voor ons maakt het op dit moment niet uit waar we zijn.

De daaropvolgende dagen wordt er gewerkt aan het stabiliseren van de instabiele angina pectoris en ben ik druk in de weer met het wegbrengen van bloed en urinemonsters, het ophalen van de uitslagen en kopen van medicijnen. Ik heb er zowat een dagtaak aan. En de dag begint vroeg, het eerste bezoekuur is om zes uur in de morgen. Voor het beddengoed en het water (voor het innemen van de medicijnen) moet je zelf zorgen. Er is ongelofelijk veel personeel met een hoog ‘hang en samenschool’ gehalte. De verpleegkundigen zijn er voor de controles en medicatie, een patiënt op toilet helpen of wassen hoort niet tot het takenpakket. Dat is werk voor de familie. Op een dag wanneer ik net de kliniek uit loop val ik zomaar in de armen van Rose. Rose en Dave (uit Schotland) reizen ook per camper door Venezuela, we hebben elkaar voor het laatst gezien en gesproken in Villa Marina. Ze hebben mijn mail over de opname van Peter gelezen en zijn direct naar het ziekenhuis gekomen. Ze besluiten te blijven en  komen bijna dagelijks langs om bij te praten en mee te denken. Ook met onze vrienden van het schiereiland Paraguaná; Manja en Enrique ( en zijn hele familie) en Joop en Doris, hebben we bijna dagelijks contact.

Peter krijgt drie keer per dag een maaltijd: ontbijt en avondeten bestaat uit arepa’s met kip en het middageten; rijst met kip en wittebrood. Geen groenten en geen fruit. Het is geen wonder dat alle patiënten aan de laxerende middelen zitten. Ik ben maar begonnen met het koken en meebrengen van gezonde maaltijden. Naast de verstopte darmen zijn de nieren nog steeds een probleem. Inmiddels krijgt Peter intraveneus antibiotica toegediend vanwege aanhoudende hoge koorts (ontsteking door de nierstenen) en komt er eindelijk, na een week,  een uroloog langs. Deze laat een echo doen waarop duidelijk steentjes te zien zijn. Volgens de uroloog hoeft er geen vergruizer aan te pas te komen, de steentjes worden op een keer uit geplast en een hartkatheterisatie kan zonder gevaar (contrastvloeistof in de nieren) worden uitgevoerd.

Uit gesprekken met de cardiologen begrijpen we dat staatsziekenhuizen helemaal niet ‘slecht’ hoeven te zijn. Maar van de huidige regering valt weinig te verwachten. Alles is gericht op basiszorg, er is geen ruimte voor technologische of intellectuele ontwikkeling. Economisch gezien gaat het slecht met het land en in dit ziekenhuis is een groot gebrek aan financiële middelen.  Artsen en verpleegkundigen hebben al zes maanden geen salaris ontvangen, er is geen geld voor onderzoek, voor medicijnen of reparaties.

Op 12 februari is er gestemd, er is dit jaar voor het eerst één oppositieleider gekozen. Voorgaande jaren waren er veel kleine oppositiepartijen die altijd wel een aantal stemmen verwierven maar te weinig voor een serieuze kans op overwinning. Nu hebben deze partijen hun krachten gebundeld en is er één leider gekozen waardoor de kans om de presidentsverkiezing later dit jaar te winnen veel groter is geworden. Het stemmen voor de oppositie kan voor een werknemer in een staatsbedrijf nog een hachelijke zaak zijn. Het kan je zelfs je baan kosten omdat één van de vingers in het stemlokaal in paarse inkt wordt gedoopt en iedereen kan zien dat je bij het stemlokaal bent geweest.  Caprilis Radonski is de grote winnaar geworden….we zijn echt  benieuwd hoe het gaat aflopen in oktober.

Ruim een week na opname vinden de cardiologen dat de instabiele angina pectoris onder controle is en dat de hartkatheterisatie gedaan kan worden. (de enige manier om te zien wat er werkelijk aan de hand is). Oké, dan maar zo snel mogelijk, toch?…vragen wij Adom (een cardioloog die een beetje Engels spreekt) dus… wanneer? En dan komt de aap uit de mouw; het apparaat is kapot. Een beetje naïef misschien, vragen wij wanneer het apparaat gemaakt gaat worden; vandaag nog of morgen? Adom lacht als een boer die kiespijn heeft…. was het maar waar….nee, horen we…. het kan nog wel weken duren….of maanden. Maar hoe moet het dan met al die patiënten die hier liggen? Tja..die kunnen óf voor behandeling naar een privékliniek óf met medicijnen naar huis. Met alle risico’s van dien?, vragen wij…ja, zeg Adom, er is niets wat wij kunnen doen.

Wat nu?  In heel Ciudad Bolivar is geen enkel ander apparaat te vinden. Met het vliegtuig naar Caracas is ook geen optie omdat Peter volgens de Nederlandse alarmcentrale niet mag vliegen met deze diagnose(voor Peter was dit geen nieuws). Ik speur het internet af op zoek naar een kliniek in de omgeving en stuit op een privékliniek met de naam; Instituto Cardiovasculair (dat klinkt alvast goed) in de stad Puerto Ordaz hier 100 km vandaan en praat erover met zuster Beverly die goed Engels spreekt en wat blijkt? De cardioloog die in dit ziekenhuis de katheterisaties uitvoert doet dit ook in deze kliniek in Puerto Ordaz en op dit moment loopt hij hier rond. Ze gaat hem gelijk bellen en een half uur later maken kennis met dr. Villalba, wat hem betreft  kunnen we direct over naar zijn kliniek. Maar dan begint het geharrewar met de Nederlandse alarmcentrale en één of andere vage Venezolaanse alarmcentrale die door de Nederlandse is ingezet. Het duurt nog bijna vier enerverende dagen voordat de toestemming voor overplaatsing rond is (Ggrrr). In die vier dagen heeft Peter elke dag minimaal één keer ernstige pijn op de borst en zijn de cardiologen verrast dat het na een tamelijk stabiele periode deze kant op gaat en ze maken zich nu ook echt zorgen..kennelijk is de boel toch niet onder controle te krijgen met alleen medicijnen.   In de andere kliniek gaat alles vlot en professioneel , we komen er in de ochtend aan en aan het eind van de middag zijn én de hartkatheterisatie én de dotterprocedure gedaan en is alles keurig gedocumenteerd! Dr. Villalba vertelt dat er in deze kliniek drie tot vier katheterisaties per dag worden uitgevoerd. Bij Peter is een vernauwing van 80% gevonden in één van de grote kransslagaders en een vernauwing van 50% in een zijader. Er is één stent geplaatst en we zijn opgelucht dat het achter de rug is.

Ik logeer in een hotelletje in het centrum van de stad en taxichauffeur én vriend van een van de cardiologen, Alexander, brengt mij elke dag naar het ziekenhuis en weer terug. Een ontzettend aardige knul die goed Engels spreekt. We kletsen heel wat af, over zijn land, zijn familie en zijn nog ongeboren zoon. (zijn vrouw is over een maand uitgerekend). Na drie dagen nemen we afscheid en brengt Alexander ons terug naar Ciudad Bolivar en logeren we tijdelijk in een Posada een paar kilometer buiten de stad. Rose en Dave zijn er ook nog maar bereiden zich voor op hun vertrek richting Brazilië…we gaan hen vast nog tegenkomen..thanks a lot Rose and Dave!

Dinsdag 28 februari gaan we voor een controle terug naar de kliniek in Puerto Ordaz en daarna is het wachten op toestemming van de alarmcentrale…mogen we dan onze reis voortzetten?